किशोर नेपालसँग ६० मिनेट

साहित्य सम्मेलनको उद्घाटन सत्र सकिएलगत्तै आख्यानकार किशोर नेपालसँग मैले गरेको संवार्ता 'किशोर नेपालसँग ६० मिनेट' तीन दिनभरि चर्चित रह्यो। धेरैले रुचाएको सो सत्रको केही समालोचकबीच तिखो आलोचना पनि भएको थियो। पाँच सेग्मेन्टमा बाँडिएको सो वार्ताका केही अंश यहाँ प्रस्तुत छ :

 

सञ्जीव उप्रेतीको व्यक्तित्व काउलीजस्तो छ

लेखक, प्राध्यापक, रंगकर्मी सञ्जीव उप्रेतीकी पत्नीमात्रै भनिनु अर्चना थापाका लागि पर्याप्त छैन। स्वअस्तित्वको वकालन गर्ने उनले आफ्नो दोस्रो सम्पादित कृति 'स्वअस्तित्वको खोज' अघिल्लो शुक्रबार सार्वजनिक गरेकी छन्। ३८ नेपाली महिला लेखकका रचना समेटिएको यस किताबअघि उनले नेपाली महिलामाथि नै आधारित 'टेलिङ अ टेल' अंगे्रजी किताब सम्पादन गरिसकेकी छन्। अक्षर क्रियसन्स नामक प्रकाशन गृह चलाइरहेकी थापा पिएचडीको सिलसिलामा यसै वर्ष अमेरिका जाँदैछिन्। उनको पछिल्लो किताबसम्बन्धी प्रसंग र अन्य अनुभूति समेटिएको यो अन्तवार्ता शुक्रवार साप्ताहिकका लागि प्रस्तुत छ।

कमजोर छैनन् महिला लेखक

यस वर्षको मदन पुरस्कार महिलाको कृतिले पाउन सफल भयो। झमक घिमिरेको 'जीवन काँडा कि फूल' पारिजातपछि व्यापक चर्चा र मदन पुरस्कार दुवै पाउने किताब दोस्रो किताब भइदियो।

अहिलेसम्म पनि महिला लेखक भन्नेबित्तिकै पारिजातको नाम झुन्डिन्छ धेरैको मुखमा। साहित्यको व्यापक बहसमा वानिरा गिरिको नाम लिने पनि छन्।

वर्षेनी नयाँ नयाँ महिला लेखक आइरहन्छन् तर तिनको प्रचार र प्रभाव उति स्थापित हुन सकेको छैन।

पछिल्ला वर्षमा महिला लेखकको संख्या बढ्दो छ। यति हुँदाहुँदै पनि आम गुनासो छ– हामीलाई लेख्ने वातावरण र प्रोत्साहन छैन।

वातावरण पाउनु भनेको के हो? लेख्ने, साहित्य गोष्ठीमा भाग लिने 'स्वतन्त्रता' पाएका महिला किन अझै पनि पुरुषको दाँजोमा पुग्न सकेका छैनन् त?

KishorNepal writes a story taking me as a character...थ्यांक यू इलाम, लभ यू मच

किशोर नेपाल

खुसीले चहकिएकी थिई विनिता। विनिता खुसी हुनु नौलो कुरा थिएन। ऊ खुसी नहुनु बरु नौलो हुन्थ्यो। खुसी हुनैका लागि जन्म भएको थियो उसको। कन्यामको डाँडामा पाइला टेक्नेबित्तिकै विनिता प्रकृतिको आकर्षणमा चुर्लुम्म डुबेकी थिई। चियाबारीको इन्द्रधनुषी नक्साभित्र हराएकी थिई, मन्त्रमुग्ध! उसले यति रमाइलो ठाउँ अहिलेसम्म कतै देखेकी थिइन।

'इलाम जाने विनिता?' कामको प्रसंगमा इलाम जान लागेको वसन्तले एक दिन अचानक प्रश्न गरेको थियो।

हरियो सहरमा शब्द–उत्सव

इलाम क्याम्पसमा मध्यरातसम्म कवि गोष्ठी हुँदै थियो। प्रकाशपथमा एक्कासि आगलागी भयो। लेखक र पाठकको भीड गोष्ठी छाडेर आगो निभाउन हुर्रियो। साहित्य गोष्ठीका सहभागी संयोगले जागै थिए। नत्र इलाम उबेलै जलेर सखाप हुन्थ्यो।

कुरा २०४५ वैशाख ३१ गतेको हो।

......

इलाम बजारमा आगलागी हुनु नियमित आकस्मिकता जस्तै भएको छ। अघिल्लो वर्ष पनि यस्तै भयो। आकस्मिकताहरूको सहर इलाममा पाँच दशकयता सुरु साहित्य सम्मेलनको परम्पराले फागुन १४ गते आइतबारदेखि तीन दिनसम्म निरन्तरता पायो।